fistül ne demektir - Hasta Sözlük
Vücuttaki bir sıvıyı normal kanalına yöneltmek için yapay fistüller de meydana getirebilir. Örneğin Mann-Bollmann fistülü onikiparmak bağırsağından ince bağırsağın son bölümüne bir doku değişikliği yapılarak açılır. Bu fistül hayvanlarda açılınca ülsere yol açar. Eck fistülü ise kapı toplardamarları ile alt ana toplardamar arasında açılır, bu damarın tıkanması halinde kanın vücudun aşağı bölümlerinden karaciğer ve kapı toplardamarı yoluyla dönmesini sağlar. Thery-vella fistülü bir yandan bağırsak kanalına, bir yandan dışa açılan bir bağırsak fistülüdür.
Atar ve toplardamarlar arasındaki fistüller silikon tüpleri kullanarak veya deri altında cerrahi girişimle ağızlaştırmalar yapılarak gerçekleştirilir. Bu fistüller çoğunlukla yapay böbrek takılabilmesi için kan dolaşımında açılırsa da, kan nakli ve karaciğer bozukluklarında da bunlara başvurulabilir.
Anüs Fistülü: En çok görülen fistül türüdür. Bağırsağın alt bölümünde, bir hastalık ya da yara nedeniyle oluşur. Anüs fistülü, bağırsağın alt bölümünün çeperi ile vücut yüzeyi arasında meydana gelir. Bu fistülü oluşturan nedenlerin başında, bağırsak çeperinin yangılanması gelir. Yangılanma sonucu ortaya çıkan irinli keseden, irin fistül aracılığıyla derinin altına ve üstüne yayılır. Anüs fistülü ancak ameliyatla tedavi edilir. Ameliyattan sonra yaranın kapanması çok uzun zaman alır.
Dışkı Fistülü: Bağırsağı, vücut yüzeyine ya da karın boşluğundaki organlara bağlıyan fistüldür. Dışkının anüse ulaşmasını sağlayan bağırsağın herhangi bir nedenle tıkanması sonucu biriken dışkı, bağırsak çeperini patlatarak vücut boşluğuna yayılır. Vücut boşluğunda, dışkı, fistüller aracılığıyla herhangi bir organa boşalır ya da vücut yüzeyine çıkar. Bu tür fistüllerin oluşmasının nedeni bağırsakta yangılanmaya yol açan apandisit, bağırsak veremi gibi hastalıklardır. Nedeni ne olursa olsun, fistülü tedavi etmek için, bağırsağın tıkanmasını önleyecek cerrahi girişim zorunludur.
Bir organla vücut yüzeyi veya iki organ arasındaki anormal kanallar. Karın boşluğu fistülü dendiğinde, bu kesimde bulunan mide gibi herhangi bir organla, vücut yüzeyi arasındaki kanallar anlaşılır. Ayrıca iki organ arasında, bulunmaması gereken bir kanal oluşmuşsa, örneğin bağırsaklarla sidik torbası bu şekilde birleşmişse yine fistülden söz edilir.
Fistüller vücudun hemen hemen her yerinde va çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilirler. Bazen dölyatağı içindeki gelişme aksaklıkları nedeniyle çocuk fistüllü olarak doğar; örneğin kalkanbezini yüzeye bağlayan fistül, bu tür bir aksaklığın sonucudur.
Zor bir doğumdan sonra, annenin bağırsakları ve sidik torbası arasında oluşan kanal ise, zorlama sonucu ortaya çıkmıştır. Bağırsakların bitiminde yangılanma olduğunda, yangı keseciği bir yandan bağırsağa, bir yandan da sidik torbasına açılarak fistüle dönüşebilir. Veremden veya bakterilerden ileri gelen ivegen bir yangının yol açtığı anüs fistülü en çok görülen fistül türüdür. Tükürük bezleri hastalıkları da bir fistül nedeni olabilirler. Hastalık sırasında kanallardan biri tıkandığından, yanakta bir fistül açılır ve tükürük ağız yerine yanağa akar. Kan damarlarındaki yaraların tedavisi sırasında atar ve toplardamarlar arasında fistüller oluşabilir.
Fistüllerin kapatılması için yapılan tedaviler genellikle uzun sürer. Tükürük bezlerindeki, bağırsaklardaki ve siyekteki fistüller ameliyatla yok edilebilirler. Derideki fistüller ise pansumanla iyileştirilir. Anüs fistülünün tedavisi çok uzun sürer.