zona nedenleri ve tedavisi - Hasta Sözlük
Virüs kökenli bir bulaşıcı hastalık (Herpes zoster). Hastalığın doğuş nedeni, sinir kökü boğumlarının ya da beyin sinirleri kökü boğumlarının yangılanmasıdır. Zona'dan eski hekimler de söz etmişler ve çok ağrılı olan bu hastalığa zoster (kemer) adını vermişlerdir. Gerçekten de kaburgalar arası sinirlerde bu hastalık oluşunca yarı göğüsü çevreleyen bir kemer meydana gelir.
Hastalığın nedeni, süzülebilir bir virüstür. İnsan organizmasına deriden ya da mukozalardan girerek, belkemiği ya da beyin sinirleri diplerinin boğumlarına yerleşir ve yangılanmaya yol açar. Hastalık ateşle başlar. Ateşin hemen ardından kızarmış olan derinin üstünde, yangılanmış sinir veya sinirler boyunca, uzun bir çizgi halinde kabarcıklar belirir. Çeşitli büyüklükte olabilen ve genellikle salkım biçiminde bir araya toplanan kabarcıkların içinde, hastalığın başlangıcında berrak bir sıvı oluşur. Daha sonra, bu sıvı bulanık (bazı kez irinli) bir nitelik alır. İçinde bir miktar kan bulunması nedeniyle kanamalı da olabilir.
İki hafta ya da daha uzun bir süre sonra,, kabarcıklar kuruyarak kabuk bağlarlar. Kabuk düşünce ortasında dokunun rengi kaybolmuş (beyazlaşmış) kenarlarında dokunun rengi koyulaşmış küçük yara izleri kalır.
Hastalığın tüm süresi boyunca hasta yangılanmış sinir ya da sinirler boyunca (kaburgalar arası sinirler, beşinci kafa siniri vb.), az ya da çok şiddette yakıcı bir ağrı hisseder. Ağrının şiddeti değişir; kim kez azalır. Ardından dayanılmaz bir hal alabilir ve bu değişmeler birbirini izler.
Hastalığın en çok görüldüğü yer göğüstür. Mikrop kaburgalar arası sinirleri etkiler. Göğüs ve karın zonası, yüzün bir yarısından, vücudun o yanındaki kollara yayılır; baş ve kol zonası, başın arka kısmı zonası, bel zonası daha az görülen türlerdir. Beyin sinirlerinde bu hastalığın en fazla belirdiği yer, özellikle beşinci kafa sinirinin göz siniridir. Göz zonasının kabarcıkları, göz çukurunun kenarlarından başka, göz sümüksü zarında ve göz yuvarlağında da çıkabilir ve çeşitli göz hastalıklarına yol açabilir.
Zona daima vücudun bir yanında gelişir. Kaburgalar arası sinirlerini tutan zona sadece göğsün bir tarafında görülür; hiç bir zaman göğsün iki yanında olmaz. Göz zonası da sadece bir gözde olur. Hastalığın diğer türlerinde de durum aynıdır.
Hastalığın teşhisi genellikle çok zor değildir. Fakat az rastlanan bir tür olan dış belirtisiz zonada durum zorlaşır. Bu türde, deride kabarcıklar belirmemesi nedeniyle (zoster sine zoster) bütün bulgular, yangılı sinir boyunca duyulan az ya da çok şiddette ağrılardan ibarettir. Hastalığın bu türünü nevralji ile karıştırmak çok kolaydır.
Tedavi kabarcıkların ikinci bir mikroplanma dan korunmasından ve bileşiminde piramidon, B1 ve B12 vitaminleri, aureomisin ve terramisin bulunan ilaçların verilmesinden ibarettir.