tıp tarihinin en kara lekesi: thalidomide faciası
grünenthal firmasının ürettiği contergan adlı ilaç hamilelerde uyku problemlerini ve sabahları duydukları kimi rahatsızlıkları gidermek için üretildi. 1957’den 1961’e kadar batı almanya’da piyasada kaldı, ilaç avustralya’ya kadar kıtalar arası bir dağıtım ağına çıkmıştı.
alman ilaç firması reçetesiz satılan contergan prospektüsünde “hamile kadınlar, anne ve çocuklar tarafından güvenle kullanılabileceği” yazıyordu. oysa yeterli testler yapılmamış hatta kimi denemelerde toksit durumlar fark edilmişti. i̇laç yine de piyasaya sürüldü.
dönemin en çok satan ürünlerinden oldu. sonuçlar ise ağırdı: 90.000’den fazla düşük, 10.000’den fazla sakat ve ölüm. zamanla sayılar artmaya başladı. bebeklerin elleri ve ayakları gelişemiyor, kasıktan ya da omuzdan kolsuz – bacaksız deforme uzuvlar ortaya çıkıyordu.
i̇laç piyasaya çıktıktan dört yıl sonra 1961 yılında hamburg’lu bir çocuk doktoru olan widukind lenz tarafından mercek altına alındı.
lenz, özellikle erken hamilelik dönemindeki thalidomide kullanımı ve kusurlu doğumlar ile ilgili kanıtları grünenthal’a sundu.
kasım ayının ortalarına doğru firmanın artık kaçacak deliği kalmamıştı contergan toplatılmaya başlandı.
davalar açılmaya başlanıyor. i̇lk dava nisan 1970’de karara bağlanıyor. grünenthal ilacın yıkıma uğrattığı ailelere toplam 100 milyon mark ödemeye mahkum ediliyor.
thalidomide’in mağduru olmayan sadece iki ülke olduğu söyleniyor: türkiye ve abd. kimi kaynaklarda darbe döneminde ülkenin thalidomide maddesine ve ilaca para ayıracak durumda olmadığının altı çiziliyor; fakat gerçek çok farklı.
i̇leri görüşlü ve vatansever bilim insanlar...
bakteriyoloji üzerine uzmanlaşmış veteriner hekim ord. prof. dr. süreyya tahsin aygün ile ankara üniversitesi tıp fakültesinde farmakoloji kürsüsü'nün başkanı olan prof. dr şükrü kaymakçalan,
bu ilacın kullanımına itiraz ettiler. prof. kaymakçalan; ilacın toksikoloji test analizlerinin yeterli olmadığını, prof. aygün ise thalidomide üzerinde yaptığı deneylerde tavuk embriyolarında gelişim problemleri olduğunu söylemişti.
sağlık bakanlığı bu görüşleri baz alarak ilaca ruhsat vermedi. thalidomide; 'mucize ilaç' diye diğer 50 ülkede pazarlanadursun, ülkemize uğramadan geçti, türkiye'de bu felaketten etkilenen bir çocuk dahi olmadı. bu ilaç ise avrupa başta olmak üzere birçok ülkede faciaya yol açtı.
alıntıdır.
grünenthal firmasının ürettiği contergan adlı ilaç hamilelerde uyku problemlerini ve sabahları duydukları kimi rahatsızlıkları gidermek için üretildi. 1957’den 1961’e kadar batı almanya’da piyasada kaldı, ilaç avustralya’ya kadar kıtalar arası bir dağıtım ağına çıkmıştı.
alman ilaç firması reçetesiz satılan contergan prospektüsünde “hamile kadınlar, anne ve çocuklar tarafından güvenle kullanılabileceği” yazıyordu. oysa yeterli testler yapılmamış hatta kimi denemelerde toksit durumlar fark edilmişti. i̇laç yine de piyasaya sürüldü.
dönemin en çok satan ürünlerinden oldu. sonuçlar ise ağırdı: 90.000’den fazla düşük, 10.000’den fazla sakat ve ölüm. zamanla sayılar artmaya başladı. bebeklerin elleri ve ayakları gelişemiyor, kasıktan ya da omuzdan kolsuz – bacaksız deforme uzuvlar ortaya çıkıyordu.
i̇laç piyasaya çıktıktan dört yıl sonra 1961 yılında hamburg’lu bir çocuk doktoru olan widukind lenz tarafından mercek altına alındı.
lenz, özellikle erken hamilelik dönemindeki thalidomide kullanımı ve kusurlu doğumlar ile ilgili kanıtları grünenthal’a sundu.
kasım ayının ortalarına doğru firmanın artık kaçacak deliği kalmamıştı contergan toplatılmaya başlandı.
davalar açılmaya başlanıyor. i̇lk dava nisan 1970’de karara bağlanıyor. grünenthal ilacın yıkıma uğrattığı ailelere toplam 100 milyon mark ödemeye mahkum ediliyor.
thalidomide’in mağduru olmayan sadece iki ülke olduğu söyleniyor: türkiye ve abd. kimi kaynaklarda darbe döneminde ülkenin thalidomide maddesine ve ilaca para ayıracak durumda olmadığının altı çiziliyor; fakat gerçek çok farklı.
i̇leri görüşlü ve vatansever bilim insanlar...
bakteriyoloji üzerine uzmanlaşmış veteriner hekim ord. prof. dr. süreyya tahsin aygün ile ankara üniversitesi tıp fakültesinde farmakoloji kürsüsü'nün başkanı olan prof. dr şükrü kaymakçalan,
bu ilacın kullanımına itiraz ettiler. prof. kaymakçalan; ilacın toksikoloji test analizlerinin yeterli olmadığını, prof. aygün ise thalidomide üzerinde yaptığı deneylerde tavuk embriyolarında gelişim problemleri olduğunu söylemişti.
sağlık bakanlığı bu görüşleri baz alarak ilaca ruhsat vermedi. thalidomide; 'mucize ilaç' diye diğer 50 ülkede pazarlanadursun, ülkemize uğramadan geçti, türkiye'de bu felaketten etkilenen bir çocuk dahi olmadı. bu ilaç ise avrupa başta olmak üzere birçok ülkede faciaya yol açtı.
alıntıdır.