ses kısıklığı nedir - Hasta Sözlük
Ses tellerinin felci tek taraflı olabilir. Bu durumda, konuşurken tellerin arasındaki aralık tam anlamıyla kapanmayacağından ses acayip bir ton alır. Eğer felç iki taraflı ise ses telleri açılamayacağından hastanın hem konuşması, hem de soluk alması için ses tellerinin altından soluk borusuna bir delik açmak gerekir. Bu işleme trakeostomi denir. Açılan delik buraya sokulan bir ufak tüp aracılığıyla açık tutulur.
Bu alana gelen sinirlerin felci, boyuna ya da göğüse vurulan darbeler ya da bazen cerrahi girişimler sonucu olabilir. Sık görülen bir başka neden akciğer kanseridir. Bazen kalp ya da kalpten çıkan büyük damarlardaki bir genişlemenin yol açtığı basınç bunu yapar. Kimi kas da ses tellerinin felcini açıklayabilecek bir sebep bulunamaz (idyopatik felç).
Histerik ses yitimi, herhangi bir organik nedene dayanmadan, psikolojik gerilimler sonucu belirir. Hasta genellikle bir kadındır ve sesi aniden kısılmıştır. Yapılan fizik muayene bu ses kısıklığını açıklayabilecek herhangi bir organik neden göstermez. Bu durumun tedavisi psikolog ya da psikiyatr tarafından yapılır. Yutakta görülen bütün urların kötü olmadıkları da bir gerçektir. Papilloma ve kistler, yutak özel bir boru aracılığıyla aydınlatılarak basit bir şekilde alınabilir.
DİNLENMENİN ÖNEMİ
Tiyatro oyuncuları, siyaset adamları, öğretmenler ve özellikle şarkıcılar için yutak, mesleklerinin en önemli aracıdır. Bu kimseler çoğumuzun önemsenmeyeceği belli belirsiz ses değişikliklerini bile farkeder ve seslerini yitirebileceklerini düşünüp endişe duyarlar. Oysa, aşırı endişe sesin niteliğini kolayca etkileyebilir.
Ses tellerinin fazla kullanılması özellikle soprano ve tenorlarda yutağın bu bölümünün zayıflamasına yol açar. Ses tellerinin aşırı kullanılması bu tellerde sertleşme odaklarının oluşumuna yol açar; ses telleri birbirine yaklaştığı zaman aniden aralarından geçen ve dışarı doğru yöneltilen bir hava akımı bunların yaklaşık olarak saniyede 256 çift titreşim yapmalarına yol açar. Eğer şarkıcı yutağını aşırı derecede zorlayan bir soprano ya da tenor ise ses tellerinin birbirine hızla vurduğu noktalarda ufak kanamalar ve nasırlaşmalar belirir. Erken dönemlerde dinlenmeyle giderilebilen bu kalınlaşmalar, bir süre sonra ancak ameliyatla giderilebilir.
Sesin meydana gelmesinde en önemli görevi gören organ gırtlaktır. Sesin meydana gelmesi dışında, ağızda bulunan tükürüğün ve besin maddelerinin solunum borusuna kaçmamasını sağlayan bir supap olarak da çalışır. Ayrıca öksürme sırasında da işe yarar. Bu şekilde solunum borusunda biriken mukus salgıların dışarı atılmasını da sağlar. Ayrıca gırtlağın kapatılması karın içi basıncının çoğalmasına ve ıkınmanın daha etkili olmasına da yol açar.
Gırtlakta bulunan ses telleri, kalın büklümlerden ibarettir. Bunların arasındaki açıklığın ayarlanması ve bu tellerin titreşmesi çıkarılan sesin incelip kalınlaşmasını sağlar. Bu sesin hacmi boğaz ve ağız boşluklarındaki rezonans sayesinde artar.
Yutağın hastalanması ya da gereğince çalışamaması ses kısıklığına yol açar. Sesin niteliğinde meydana gelebilecek ani bir değişiklik hekime gidip muayene olmayı gerektiren bir belirtidir. Kulak, burun, boğaz hekimi bu durumu en iyi şekilde değerlendirecek kimsedir. Bu tür ses değişiklikleri yutak yangısı (larenjit) sonucu olabilecekleri gibi, bu organın kanserleri ya da ses telleri belki de bu tür belirtilere yol açabilir.
İvegen yutak yangısı genellikle bademcik ya da boğaz yangısının bu alana yayılması sonucu gerçekleşir. Bu durumda etken bakterilerse, penisilin ya da benzeri bir antibiyotik bunu giderir. Virüsler de yutak yangısına yol açabilir, iki durumda da ses tellerinin istirahat ettirilmesi gereklidir. Süreğen yutak yangısı, sürekli alkol, tütün kullanılması, şarkı söylemek ya da zararlı dumanları solumak sonucunda gerçekleşir. Bu duruma burun ve sinüs (kemik boşlukları) yangıları da katılırsa durum ciddileşir.
Oldukça sık beliren bir rahatsızlık olan yutak kanserinin ilk belirtisi ses kısıklığı olabilir. Ses tellerinin sınırını aşmamış erken olaylarda ışın tedavisi yüzde seksen oranında başarı sağlar. Daha yayılmış ya da yutağın başka taraflarına yerleşmiş urlar, ışın tedavisi ile cerrahi yöntemlerin beraber uygulanmaları sonucu bir oranda iyileştirilebilirler.