sarkoidoz ne demektir - Hasta Sözlük
Hastalık ilk önce derinin sarkoma benzer nodüler lezyonları olarak tanımlanmıştır. Günümüzde ise yaygın sistemik granulomatöz bir hastalık olduğu bilinmektedir. Hastalık en fazla lenf düğümleri, akciğer, kemik iliği (falankslar), dalak, karaciğer, göz ve parotis, bezini tutur. Bununla birlikte tüm organlar hastalığa yakalanabilir.
Mikroskopik olarak sarkoidoz lezyonları nodüller oluşturacak şekilde toplanmış epiteloid hücrelerden yapılıdır. Bu epiteloid hücreler tüberkülozdaki epiteloid hücrelerle aynı özellikleri taşır, bu nedenle iki hastalık kolaylıkla birbiriyle karıştırılabilir. Tüberküllerin ortasında nekroz bulunmaz, eğer varsa çok küçüktür ve gerçek bir kazeifikasyon nekrozu niteliğinde değildir.
Hastalığın klinik belirtileri tutulan organa bağlıdır. Hastaların büyük bir kısmı 20-40 yaş arasındadır. Hastalığın gidişi iyi huylu olmakla birlikte uzundur. Sarkoidozun ölüme yol açması çok enderdir. Sarkoidozda olum nedeni genellikle yaygın akciğer tutulmasına bağlı akciğer yetersizliği ve korpulmonaledir. Bazen sarkoidozu tüberküloz da izleyebilir. ABD'de hastalık özellikle kıtanın güney doğusunda yaygın olup zencilerde beyazlardan ve kadınlarda, erkeklerden sıktır.
Sarkoidozun etyolojisi bilinmemektedir. Sarkoidoz lezyonlarında tüberküloz basillerini boyayarak göstermek ya da hastalıklı dokuları hayvanlara aşılayarak hastalık oluşturmak mümkün olmadığı halde sarkoidozu tüberkülozun atipik bir şekli olarak kabul edenler vardır. Hastalarda tüberkülin deri reaksiyonu genellikle negatiftir. Buna karşılık hastalar çeşitli mikroorganizmaların lipit birimlerine ya da bazı irritan maddelere karşı özgül olmayan aşırı bir yanıt verebilirler.
Bazı epidemiyoloji çalışmaları sonunda edinilen bilgiler, sarkoidoz etyolojisinde orman ürünlerinin olası bir faktör olduğunu düşündürmüştür. Çam polenlerinin (ve diğer gymnospermlerin) tüberküloz basilinin balmumu kısmına benzer yapıda bir balmumu içerdiği gösterilmiştir. Bu balmumu kısmı ayrılarak hayvanlara enjekte edildiğinde sarkoidozu anımsatan epiteloid lezyonlar oluşur. Ancak polenlerle sarkoidoz arasında doğrudan bir etyolojik ilişki gösterilememiştir. Cam polenlerine ek olarak, viruslar, aside dirençli mikobakteriler ve mantarlar gibi etkenler de, sarkoidozun etyolojisinden sorumlu tutulmuşlardır, ancak bu etkenlerle de sarkoidoz arasında kesin bir ilişki gösterilememiştir.
Virüsler içinde sarkoidoz etyolojisinde sorumlu olduğu düşünülen herpese benzer bir virüstür. Sarkoidozun bazı aileler ve bu ailelerin bireylerinde görülmesi nedeniyle (ailevi sarkoidoz) etyolojide genetik faktörler üzerinde de durulmaktadır. Bugün benimsenen görüş olaydan, değişik etkenlere karşı duyarlığı kapsayan bir immünolojik bozukluğun sorumlu olduğudur.