Panik atak
Panik atak bozukluğu, tekrarlayan beklenmedik panik ataklar ve kişinin bu ataklara tepkisi ile karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Panik atak, genellikle on dakika içinde doruğa çıkan, birkaç saat kadar da sürebilen yoğun bir korku ve rahatsızlık dalgasıdır.
Panik Atak Belirtileri
Panik ataklar aşağıdaki fizyolojik ve bilişsel semptomlarla ilişkilidir.
• Kalp çarpıntısı
• Terlemek
• Titreme veya titreme
• Nefes darlığı
• Boğulma hissi
• Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
• Mide bulantısı veya karın ağrısı
• Baş dönmesi, dengesizlik, sersemlik veya bayılma hissi
• Üşüme veya ısı hissi
• Uyuşma veya karıncalanma hissi
• Gerçek olmama veya kendinden kopma duyguları
• Kontrolü kaybetme veya "delirme" korkusu
• Ölme korkusu
Panik bozukluğu olan bireyler, gelecekte atak geçirme konusunda ısrarla endişelenirler (örn. Kalp krizi geçirme, "delirme") veya panik ataktan kaçınmak için davranışlarını önemli ölçüde değiştirirler (örneğin, alışılmadık durumlardan kaçınma). Diğer ruhsal bozukluklar gibi, bu belirtiler de günlük hayatta önemli miktarda sıkıntı ve bozulmaya neden olabilir.
Panik Atak mı yoksa Kalp Krizi mi?
Panik bozukluğunun bir kısmı, panik atakların sonuçları hakkında endişelenmektir. Birçok insan, benzerliklerinden dolayı panik ataklarını kalp krizi ile karıştırır. Kardiyak göğüs ağrısı (kalp krizinde görüldüğü gibi) tipik olarak hareket veya eforla ortaya çıkarken panik atak genellikle egzersizle ilişkili değildir. Kardiyak göğüs ağrısı olan kişiler de herhangi bir egzersizden kurtulabilirken panik bozukluğu olanlar egzersizden etkilenmez. Kardiyak göğüs ağrıları ayrıca ileri yaşlarla ve panik bozukluğuna kıyasla daha fazla sayıda tıbbi durumun öyküsü ile ilişkilidir.
Panik Ataklara Karşı Panik Bozukluk
Panik atakların varlığının, panik bozukluğunun teşhisi için kriterleri karşılamak için yeterli olmadığına dikkat etmek önemlidir. Panik atak, diğer anksiyete bozukluklarında veya anksiyete bozukluğu olmayan kişilerde anksiyeteye neden olan durumlarda ortaya çıkabilen bir anksiyete tepkisidir.
Panik bozukluğu, diğer ruhsal bozuklukların yokluğunda seyrek olarak ortaya çıkar. Panik bozukluğu olan kişilerde genellikle başka anksiyete bozuklukları, majör depresyon, bipolar bozukluk ve hafif alkol kullanım bozukluğu vardır. Majör depresyon ve panik bozukluk arasında bildirilen yaşam boyu birlikte görülme oranları yüzde 10 ila 65 arasında değişmektedir. Panik bozukluğu sıklıkla baş dönmesi, kardiyak aritmiler, hipertiroidizm, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu gibi diğer tıbbi durumlarla birlikte ortaya çıkar.
Panik Bozukluğu Dünyada Ne Kadar Yaygındır?
Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinde panik bozukluğun bir yıllık yaygınlığı yüzde 2 ila 3'tür. Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri yüzde 0,1 ila 0,8 arasında değişen daha düşük yaygınlık oranlarına sahiptir. Kadınların etkilenme olasılığı erkeklerden iki kat daha fazladır ve cinsiyet farkı ergenlik çağında görülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde panik bozukluğu için ortalama başlangıç yaşı 20-24'tür. Vakaların küçük bir yüzdesi ilk olarak çocuklukta veya daha sonraki yetişkinlikte ortaya çıkar.
Panik Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
Panik bozukluğunun kesin nedenleri bilinmemektedir. Kesin genler ve mekanizmalar bilinmemekle birlikte, belirli genler panik bozukluğa karşı savunmasızlık sağlayabilir. Anksiyete, depresif ve bipolar bozukluğu olan ebeveynlerin çocukları daha yüksek panik bozukluğu oranlarına sahiptir. Panik bozukluğunun beyin modelleri, endişe ve korku ile ilgili beyin yapılarını vurgular.
Etnik ve Kültürel Farklılıklar
Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan araştırmalarda, Latinler, Afrikalı Amerikalılar, Karayip siyahları ve Asyalı Amerikalılar, Latin olmayan beyazlara göre daha düşük panik bozukluğu oranları bildirmektedir. Yerli Amerikalılar en yüksek oranları bildiriyor. Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri de Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinden daha düşük panik bozukluğu oranları bildirmektedir. Bu eşitsizlikler, farklı kültürlerin korkuları ele alması ve panik ataklara atıfta bulunmasıyla kısmen açıklanabilir. Panik ataklarla ilişkili kültüre özgü karakterizasyon örnekleri arasında Vietnam kültüründe trúng gió ("rüzgarın çarpması"), Latin Amerikalılar arasında ataque de nervios ("sinirlerin saldırısı") ve Kamboçyalılar arasında khyâl ("ruh kaybı") sayılabilir.
Panik Bozukluğunun Tedavisi
Hem ilaç hem de psikoterapi panik bozukluğunu etkili bir şekilde tedavi edebilir. Tipik olarak reçete edilen ilaçlar, anti-anksiyete ilaçları ve antidepresanlardır. İlaç ve psikoterapi kombinasyonunun en etkili olduğu bulunmuştur.
Panik atak bozukluğu, tekrarlayan beklenmedik panik ataklar ve kişinin bu ataklara tepkisi ile karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Panik atak, genellikle on dakika içinde doruğa çıkan, birkaç saat kadar da sürebilen yoğun bir korku ve rahatsızlık dalgasıdır.
Panik Atak Belirtileri
Panik ataklar aşağıdaki fizyolojik ve bilişsel semptomlarla ilişkilidir.
• Kalp çarpıntısı
• Terlemek
• Titreme veya titreme
• Nefes darlığı
• Boğulma hissi
• Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
• Mide bulantısı veya karın ağrısı
• Baş dönmesi, dengesizlik, sersemlik veya bayılma hissi
• Üşüme veya ısı hissi
• Uyuşma veya karıncalanma hissi
• Gerçek olmama veya kendinden kopma duyguları
• Kontrolü kaybetme veya "delirme" korkusu
• Ölme korkusu
Panik bozukluğu olan bireyler, gelecekte atak geçirme konusunda ısrarla endişelenirler (örn. Kalp krizi geçirme, "delirme") veya panik ataktan kaçınmak için davranışlarını önemli ölçüde değiştirirler (örneğin, alışılmadık durumlardan kaçınma). Diğer ruhsal bozukluklar gibi, bu belirtiler de günlük hayatta önemli miktarda sıkıntı ve bozulmaya neden olabilir.
Panik Atak mı yoksa Kalp Krizi mi?
Panik bozukluğunun bir kısmı, panik atakların sonuçları hakkında endişelenmektir. Birçok insan, benzerliklerinden dolayı panik ataklarını kalp krizi ile karıştırır. Kardiyak göğüs ağrısı (kalp krizinde görüldüğü gibi) tipik olarak hareket veya eforla ortaya çıkarken panik atak genellikle egzersizle ilişkili değildir. Kardiyak göğüs ağrısı olan kişiler de herhangi bir egzersizden kurtulabilirken panik bozukluğu olanlar egzersizden etkilenmez. Kardiyak göğüs ağrıları ayrıca ileri yaşlarla ve panik bozukluğuna kıyasla daha fazla sayıda tıbbi durumun öyküsü ile ilişkilidir.
Panik Ataklara Karşı Panik Bozukluk
Panik atakların varlığının, panik bozukluğunun teşhisi için kriterleri karşılamak için yeterli olmadığına dikkat etmek önemlidir. Panik atak, diğer anksiyete bozukluklarında veya anksiyete bozukluğu olmayan kişilerde anksiyeteye neden olan durumlarda ortaya çıkabilen bir anksiyete tepkisidir.
Panik bozukluğu, diğer ruhsal bozuklukların yokluğunda seyrek olarak ortaya çıkar. Panik bozukluğu olan kişilerde genellikle başka anksiyete bozuklukları, majör depresyon, bipolar bozukluk ve hafif alkol kullanım bozukluğu vardır. Majör depresyon ve panik bozukluk arasında bildirilen yaşam boyu birlikte görülme oranları yüzde 10 ila 65 arasında değişmektedir. Panik bozukluğu sıklıkla baş dönmesi, kardiyak aritmiler, hipertiroidizm, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu gibi diğer tıbbi durumlarla birlikte ortaya çıkar.
Panik Bozukluğu Dünyada Ne Kadar Yaygındır?
Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinde panik bozukluğun bir yıllık yaygınlığı yüzde 2 ila 3'tür. Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri yüzde 0,1 ila 0,8 arasında değişen daha düşük yaygınlık oranlarına sahiptir. Kadınların etkilenme olasılığı erkeklerden iki kat daha fazladır ve cinsiyet farkı ergenlik çağında görülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde panik bozukluğu için ortalama başlangıç yaşı 20-24'tür. Vakaların küçük bir yüzdesi ilk olarak çocuklukta veya daha sonraki yetişkinlikte ortaya çıkar.
Panik Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
Panik bozukluğunun kesin nedenleri bilinmemektedir. Kesin genler ve mekanizmalar bilinmemekle birlikte, belirli genler panik bozukluğa karşı savunmasızlık sağlayabilir. Anksiyete, depresif ve bipolar bozukluğu olan ebeveynlerin çocukları daha yüksek panik bozukluğu oranlarına sahiptir. Panik bozukluğunun beyin modelleri, endişe ve korku ile ilgili beyin yapılarını vurgular.
Etnik ve Kültürel Farklılıklar
Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan araştırmalarda, Latinler, Afrikalı Amerikalılar, Karayip siyahları ve Asyalı Amerikalılar, Latin olmayan beyazlara göre daha düşük panik bozukluğu oranları bildirmektedir. Yerli Amerikalılar en yüksek oranları bildiriyor. Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri de Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinden daha düşük panik bozukluğu oranları bildirmektedir. Bu eşitsizlikler, farklı kültürlerin korkuları ele alması ve panik ataklara atıfta bulunmasıyla kısmen açıklanabilir. Panik ataklarla ilişkili kültüre özgü karakterizasyon örnekleri arasında Vietnam kültüründe trúng gió ("rüzgarın çarpması"), Latin Amerikalılar arasında ataque de nervios ("sinirlerin saldırısı") ve Kamboçyalılar arasında khyâl ("ruh kaybı") sayılabilir.
Panik Bozukluğunun Tedavisi
Hem ilaç hem de psikoterapi panik bozukluğunu etkili bir şekilde tedavi edebilir. Tipik olarak reçete edilen ilaçlar, anti-anksiyete ilaçları ve antidepresanlardır. İlaç ve psikoterapi kombinasyonunun en etkili olduğu bulunmuştur.