lepra (hansen hastalığı) - Hasta Sözlük
Lepra basili de (mycobacterium leprae) tüberküloz basili gibi aside dirençli bir organizmadır. Basil yapay besi yerlerinde üretilemez ancak belli bazı hayvan dokularında üretilebilir. Son zamanlarda lepra basilleri verilen armadilloda lepromatöz lepraya benzer, sistemik enfeksiyon oluşturulmuştur. Bu hayvanların vücut ısılarının düşük olması, muhtemelen basilin dokularda rahatça büyüme ve çoğalmasını sağlamaktadır.
İnsanlara mikroorganizmaların bulaşması için hasta kişilerle uzun süreli temas gereklidir. Organizmalar vücuda deri, ağız ve burun mukozalarından girerler. Ayrıca basil içeren damlacıkların solunum yollarından girmesi ile de bulaşma mümkündür. Lepra en sık olarak deri, burun mukozası, periferik sinirlerde görülmekle birlikte, dalak, karaciğer, lenf düğümü, testisler ve vücutta herhangi bir yerde de görülebilir.
Hastalıklı yaşam süresi ortalama 20 yıldır. Bu kronik enfeksiyon sırasında ikincil amiloidoz gelişimi sık görülür. Amiloidoza bağlı böbrek yetmezliği başta gelen ölüm nedenlerinden biridir. Lepranın belli başlı tipleri, tüberküloid, lepromatöz, tammlanamayan ve sınır (borderline) lepradır. Burada en sık görülen lepramatöz ve tüberküloid lepra üzerinde durulacaktır.
LEPROMATÖZ TİP
Lepromatöz lepra hastalığın ilerleyici şeklidir. En sık tutulan doku deridir. Yüz, eller, ayaklar ve daha ender olarak gövdede düzensiz nodüller, yüzeyden kabarık lezyonlar ve yaygın infiltratif lezyonlar görülür. Bu lezyonlara bağlı olarak deride ortaya çıkan kalınlaşma ve kırışmalar hastalığa özgü «aslan yüzü» görünümü oluşturur. Bu deri nodüllerinden yapılan kesitlerde, epidermiste atrofi ve dermada bazıları bol miktarda intrasellüler lipit içeren histiyositlerden (Lepra hücreleri) oluşan özel bir granulomatöz reaksiyon görülür. Olağan kesitlerde lepra hücreleri içindeki lipit erir ve hücreler soluk, vakuollü ve köpüklü sitoplazmalı olarak görülür (Virchow hücreleri). Histiyositlerin büyüklükleri değişik olup içlerinde kümeler halinde lepra basilleri bulunur, arada dev hücrelere rastlanır.