ishal sorunsalı

Dizanteriye Entameba histolytica adlı bir amip ya da bir tür basil sebep olur. Dizanteriye yol açan organizmaların yaygın olduğu bölgelere gidenler bu hastalığa yakalanırlar. Ancak bölgede uzun süre kalanlar bağışıklık kazandıklarından, ishaller ortadan kalkar.
Kolera da dizanteriye benzer belirtilerle ortaya çıkar. Bu hastalıkta dışkı «pirinç suyu»na benzer ve aşırı su ve tuz kaybı ölüme yol açar. Hastalık nedeni olan basiller dışkıda görülebilir. Bağırsak hastalıkları çeşitli basillerin, kokların, bağırsak kurtlarının birhücrelilerin etkisiyle oluşurlar. Apandisitin ilk belirtisi ishal olabilir. İshal göden bağırsak ve kalın bağırsak kanserlerinin bir belirtisi olabileceği gibi, hava şartlarının değişmesi ile de ortaya çıkabilir. Çok görülen bir başka nedeni, buz dolabından çıkartılmış süt ya da sıcak bir günde soğuk su içilmesidir. İlaçlar da ishale yol açabilirler. Özellikle bağırsakların bakteri denge sini değiştiren olağan dışı bakterilerin üremesine yol açan antibiyotikler, ishale sebep olmaktadırlar.
Süreğen ishal erişkinlerde çok sık görülür. Bu tür ishal, mide yangısıyla birlikte ve özellikle çok alkol alındığı zaman veya onikiparmak ülseri dolayısıyla yapılan mide ameliyatları sonucu ortaya çıkar. Pankreasın sindirici enzim salgılamasını kısıtlayan ya da durduran hastalıklar da süreğen ishal nedeni olabilirler. Bağırsak ameliyatları, özellikle mikropların çoğalabileceği bir uzantı kalırsa uzun süreli ishale yol açar. Bağırsaklara yerleşen virüsler süreğen ishallere sebep olurlar. Bağırsakların yemeklerden hemen sonra harekete geçmesine yol açan sinirsel ishal de çok görülür.

Dışkının sık sık ve sulu bir halde atılması. İshal başlı başına hastalık olmamakla birlikte bir hastalık belirtisi sayıldığından nedenlerinin araştırılması gerekir. Hekim göden bağırsağı parmakla, kalın bağırsağın aşağı bölümünü ise sigmoidoskop ile incelemeli ve mideyi muayene etmelidir. Ayrıca gözle ve mikroskopla muayene edilen dışkının bakteriyolojik ve kimyasal incelenmesi de yapılmalıdır.
Çocuklarda birdenbire başlayan ivegen ishaller bulaşma veya sindirim bozuklukları sonucu meydana gelirler. Bakterilerin veya virüslerin yol açtığı bulaşıcı ishallere, yaz ishali ya da salgın ishal denir. Bulaşma yoluyla geçen ishaller genellikle daha ağır hastalıklara yol açarlar. Sindirim bozukluğundan ileri gelen ishaller, dışkının incelenmesinin de doğruladığı gibi, genellikle sütün yetersiz sindirilmesi sonucu ortaya çıkarlar. Dışkıda beyaz ve sert parçacıklar bulunması kazein (sütte bulunan fosfoprotein)in sindirilmediğini gösterir.
Dışkının yeşil ve kaygan olması sindirilmemiş yağ; köpüklü ve ekşi kokan dışkı ise iyi sindirilmemiş şeker belirtileridir. Dışkının yeşil renk alması teşhise yardımcı olmaz; yalnız yiyeceklerin bağırsaklardan çok çabuk geçtiğini gösterir. Dışkıda kan ve mukus varsa, kolit (kalın bağırsak yangısı) ve bağırsakların içice girmiş olmaları olasılıkları ortadan kalkar.
Çocuklarda görülen süreğen ishaller de yine bulaşma ve sindirim bozukluğu sonucu ortaya çıkarlar. Mikrop bulaşmasıyla başlayan bir bağırsak hastalığı, sonradan süreğen ishal ve sindirim bozukluklarına yol açabildiği gibi, sindirim bozukluğuna bağlı ishaller de bağırsaklarda hastalığa elverişli bir ortam meydana getirirler.
Erişkinlerde ishallerin birçok nedeni vardır. Hasta büyük bir olasılıkla, örneğin olgunlaşamamış meyve, bozuk yiyecek yemiş ya da mideyi zedeleyen bir ilaç almıştır. Böyle durumlarda kusma da görülür. Hastada ateş de varsa ishalin mikrobik olduğu düşünülebilir. Tifo ve dizanteri gibi mikrobik bağırsak hastalıkları çok yaygın hastalıklardır. Salmonella typhi adlı bir bakterinin sebep olduğu tifo, iyi tedavi edilmezse hastanın ölümüne yol açabilir. Tifoda ishal ana belirti değildir; tifo belirtilerine bütün vücutta rastlanır.