şarbon hastalığı (antraks) - Hasta Sözlük
Bacillus anthracis adı verilen bir mikrobun yol açtığı ve çok kere ölümle sonuçlanan bir hastalık (antraks). Hastalık hayvanlardan ya da ürünlerinden, geçer. Hastalığın insandan insana geçmesi ise kuramsal olarak kabil olduğu halde çok az görülür.
Şarbon basili, hastanın vücudunda hızla çoğalır. Bu nedenle, bu hastalıktan ölen hayvanın cesedinde milyonlarca basil bulunur ve ceset çürüdükçe bunlar çevreye yayılırlar. Hayvan ölmeden önce de idrar ve dışkı ile mikrop yayabilir.
Şarbona yol açan mikroorganizma oksijenli ortamda yaşayamadığından, hayvanın vücudundan uzaklaşınca spor adı verilen bir duruma dönüşür. Sporların sert bir koruyucu kabukları vardır ve çevrelerinden besin almak zorunda değildirler. Aşırı sıcağa ve soğuğa dayanabilen sporlar bir hayvanın vücuduna girebildikleri takdirde yeniden etkinlik kazanırlar.
Şarbonun en çok etkilediği hayvanlar sığır, at, domuz, keçi ve koyundur. Fillerin, develerin, kedi ve köpeklerin de bu hastalığa tutulmaları mümkündür. Ancak bu hayvanların beslenme alışkanlıkları bu olanağı sınırlandırmaktadır.
Şarbon hastalığından ölmüş olan hayvanların leşlerinin bulunduğu yerlerde otlanan ve bu hastalığa yakalanmış hayvanların idrar ve dışkılarıyla kirletilmiş otlaklarda gezinen hayvanlar arasında bir süre sonra bu hastalık başgösterir. Bazı bilim adamları ise mikrobun etkin türünün, toprağın oksijen tarafından etkilenmeyecek kadar derinliklerinde spor şekline dönüşmeden çoğalmaya devam edebileceğini öne sürerek, hastalığın yayılmasında bu tür çoğalmanın da rol oynadığını belirtmektedirler. Çoğalma mekanizması ve yayılma yöntemi ne olursa olsun, bazı alanlarda bulunan otlakların hayvanlar için sık sık tehlikeli bir hale gelebileceği kesindir.