hipopituitarizm - Hasta Sözlük
hipopitüitarizm, hipofiz bezinin hipofiz bezi hormonlarından bir veya daha fazlasını yetersiz miktarda salgılaması ile görülen bir rahatsızlıktır. hastalığın adı yunancada "altında" anlamına gelen hipo kelimesinden kaynaklanır. bazı kişilerde kalıtsal olarak hipopituitarizme eğilim vardır. diğer insanlar bilinmeyen nedenlerden dolayı bu hastalığa yakalanırlar. ancak olayların birçoğunda nedenin belirlenmesi mümkündür. bu durum bezdeki herhangi bir tümör nedeniyle ortaya çıkabilir veya ciddi bir kafa yaralanmasından sonra gelişebilir. hipopituarizm bazı kadınlarda doğumdan sonra ortaya çıkar. çünkü hamilelik sırasında normal olarak büyümesi gereken bez öylesine fazla büyür ki, bunun için gerekli olan oksijen veya kanla verilen diğer maddeler vücut tarafından temin edilemez hale gelir. daha sonra hipofiz bezi dokularının bir kısmı veya hepsi ölür.
belirtiler
çocuklarda:
- büyüme ve cinsel gelişimde yavaşlama,
- hipoglisemi (kan şekerinin aşırı düşüşü)
yetişkinlerde:
- kadınlarda adetten kesilme, kısırlık veya doğumdan sonra süt verememe,
- erkeklerde azalan cinsel istek, sakal ve vücut kıllarının dökülmesi,
- göz ve ağız çevresindeki ciltte ince kırışıklıklar;
- bitkinlik
- iştahta azalma ve bazen kilo kaybı.
- stresli bir durum veya enfeksiyon nedeniyle tansiyonun çok fazla düşmesi ve ateş.
hipofiz bezinin diğer bezleri de harekete geçiren diğer hormonları salgılaması nedeniyle, bu hormonların yetersiz salgılanması hipotiriodizm ve addison hastalığı da dahil olmak üzere diğer bazı hastalıkların belirtilerini ortaya çıkarabilir.
hipofiz hormonlarının yetersiz salınımı çocuklarda cüceliğe neden olacaktır.
en önemli bulgu büyümede yavaşlamadır. bu yavaş gelişme çocuğun normal muayenelerinde doktor tarafından saptanacaktır bu hastalık oldukça ender görülür. akranlarından daha kısa çocukların çok azında hormon yetersizliği vardır.
eğer doktorunuz hipopitüitarizmden kuşkulanıyorsa kan ve idrarda hormon düzeyini ölçmek üzere çeşitli testler yapacaktır. kan şeker düzeyini düşürmek üzere insülin iğneleri - yapılır ve bu durum hipofiz bezinde hormon üretimini sağlar. sonra bu hormonların miktarı ölçülebilir.
eğer test sonucu hipofiz hormonlarının düşük düzeyde olduğunu gösteriyorsa, altta yatan nedeni saptamak üzere daha ileri tetkikler yapılır. olasılıklardan biri hipofiz tümörüdür.
hipofiz hormonlarının azlığı yada yokluğu yaşamı tehdit edebilir çünkü böbreküstü bezi herhangi bir güçlü stres ya da enfeksiyona cevap veremez hale gelebilir. böyle bir durumda doktor kortikosteroid tedavisi yapacaktır.
cüce bir çocuğa büyüme hormonu enjeksiyonu yapılarak normal gelişimini sağlamak mümkündür. çocuk tedavi edilmezse erişkin ölçülerine ulaşamayacaktır. cinsel gelişimi de diğer hormonların normal miktarda olup olmamasına bağlıdır.
yetişkinlerde de aynı hormon tedavisi gereklidir.
hipopitüitarizmin tedavisi hipofiz bezindeki işlev bozukluğunun derecesine bağlı olarak çeşitli hormonların verilmesine dayanır.
büyüme hormonu: bu ilaç tedavisi hipofiz bezi hormonlarının yerini tutabilecek hormonları içerir. büyüme hormonunun yanı sıra böbreküstü bezi ve tiroid hormonları ve hatta yumurtalık hormonları (kadınlar için) ya da testosteron (erkekler için) gerekli olabilir.
kortikosteroidler: böbreküstü bezinin işlevi azaldığında doğal kortizol hormonunun yerine genellikle prednizon ya da hidrokortizon gibi bir ilacın günlük alınımı gerekir.
ameliyat ya da ciddi bir stres karşısında bu steroid hormonların daha yüksek dozda alınması gerekebilir,
diğer hormonlar: eğer östrojen, testosteron ya da tiroid hormonları yetersizse, bunlarında alınması gerekebilir.