aspire etmek - Hasta Sözlük
Kan, Orofarengeal, Mukus ya da Gastrik içeriği gibi meydana gelen sekresyonların aspiratör kullanılarak geri çekilerek temizlenmesi durumu. Bildiğimiz aspiratörlerle karıştırılmamalıdır. Aspire etmekde gaye; rahat nefes alabilmesi için hastanın solunum yollarını arındırmaktır
Aspire etmek, diğer bir değişiyle aspirasyon işlemi çok sık kullanılan bir işlemdir. Bir elektrik süpürgesi edasıyla vakumladığından dolayı herhangi bir tıkanma durumunda çok sık kullanılır. Acil müdahalelerde de yine aspirasyon tekniği kullanılabilir. Yoğunluklu olarak kan ve mukus çekme işleminde kullanılır.

Aspire etme işlemi aspiratör cihaz yardımıyla yapılır. İşlem her ne kadar kolay gözükse de bilgili kişilerin yapması gerekmektedir. Cihaz elektrik süpürgesi gibi vakumlama işlemi yapar, 1 litrelik bir cam kavanozun içine aktarır. Herhangi bir dış etkenle vakumlamanın durması ve tersine çalışması durumunda oluşabilecek kazaları önlemek için aspiratörlerde emniyet bulunur. Kavanoza giren parçalar kavanozdan tekrar dışarı çıkamazlar.
Aspire etmek yutkunma sırasında küçük dil solunum yolunu kapatır. Yutkunma ve nefes almanın bir arada olduğu durumlarda sıvı veya katı cisimler solunum yoluna kaçabilir. Sıvı maddeler ve küçük katı maddeler öksürmekle geçebildiği gibi, solunum yolunda aşağıda olan yabancı maddeler öksürükle atılamaz ve hatta ani ölümlere sebep olabilir. Hastanın ani ölümle karşı karşıya kalmaması için hızlı ilk yardım müdahalesi yapılmalıdır. Çünkü bu sırada solunumda sıkıntı yaşayan hastada korku ve panik olacaktır. Yabancı madde yutakta ise işaret parmağı ile cisim alınabilir. Başka bir durumda hasta öne doğru eğdirilerek el ile desteklenerek kişinin karnından tutulur. Küçük çocuklarda, çocuğun ayak bileğinden tutularak aşağıya doğru sallandırarak, sırtına yapılan basınçla yabancı madde dışarı sürüklenebilir ve cisim dışarı atılır. Uygulamasına gelince; Hastanın bilinci yerindeyse hastaya bilgi verilir. Hastanın bilinci yerinde değilse, hastaya 0 oksijen verilmesinden sonraki 15 saniye gibi bir sürede hastaya aspirasyon yapılır ve hastaya yeniden oksijen verilir.
Aspirasyon Nedir? Nasıl Uygulanır? Aspire Etmek Ne Demektir?

Aspirasyon, basitçe anlatmak gerekirse kan, mukus ve mide içeriğinin gırtlak, oradan da alt solunum yollarına geçmesine denir. Kişi bu akışkan sıvıları çeşitli sebeplerden ötürü olmaması gereken alt solunum yollarına kaçırır. İşte bu durum tam olarak aspirasyon kelimesiyle ifade edilir. Bu durum, solunum zorluğuna, öksürüğe hatta boğulmaya sebep olur. Ölümle sonuçlanabilecek tehlikeli bir haldir.

Aspire Etmek Ne Demektir?

Aspirasyon, aspire etmek anlamını da taşımaktadır. Aspire etmek, istenmeyen bir cismin ya da sıvının gırtlak ve oradan alt solunum yoluna geçmesini engellemek adına, aspirasyon yardımıyla yapılan işlemin de adıdır. Buradaki amaç hastanın alt solunum yolundaki ifrazat ve kusmuğu ya da farklı yabancı maddeleri temizlemektir. Bu sayede hastanın nefes alma zorluğu ortadan kaldırılmış olur.

Aspirasyon Nasıl Uygulanır?

Aspirasyon nasıl uygulanır sorusuna gelecek olursak. Aspirasyon ya da aspire etmek iki farklı şekilde uygulanır. Bunlar açık sistem aspirasyon. Bir diğeri ise kapalı sistem aspirasyondur.

Açık Sistem Aspirasyon

Açık sistem aspirasyon tıpta geleneksel yöntem olarak da bilinir. Açık sistem aspirasyon şu şekilde uygulanır.

1. Hasta ventilatörden yani solunum cihazından ayrılır.
2. Vakum sisteminin ucuna kateter yerleştirilir ve hasta bu şekilde aspirasyona tabii tutulur.
3. İşlemin ardından hasta tekrar ventilatöre bağlanır.

Kapalı Sistem Aspirasyon

Kapalı sistem aspirasyon son zamanlarda en çok uygulanan teknikler içerisindedir. Ses telleri arasından uzatılan bir tüple solunum sağlayan ya da nefes borusundan bir delik açılarak nefes alması sağlanan hastalarda bu sistem uygulanır.

1. Öncelikle eller yıkanarak sterilize edilir.
2. Aspirasyon için gerekli malzemeler hazırlanır.
3. Gerekirse hastanın stetoskop ile ciğerleri dinlenir.
4. Hastanın oksijen durumuna ve kandaki oksijen basıncına bakılır.
5. Hastanın bilinci açık ise yapılacak işlem kendisine anlatılarak rahatlaması sağlanır ve işbirliği istenir.
6. Hastanın başı 20-30 derece yükseltilir.
7. Aspirasyon sondası, aspiratöre bağlanır.
8. Sondadaki yıkama portu açılır ve 10 ml serum ile doldurulan enjektör sondaya bağlanır.
9. Hastanın durumuna bağlı olarak vakum değeri ayarlanarak aspirasyon cihazı açılır.
10. Sonda üzerinde bulunan kontrol düğmesi 180 derece çevrilerek kapatılır. Vakum gücü ayarlan cihazın basıncı kadar arttırılmış olur.
11. Sonda solunum yoluna dikkatli ve yavaşça itilir.
12. Kateter, soluk borusunun sağ ve sol bölümünde bulunan bronşların son noktasındaki kıkırdak yapıya dayandığında itme işlemi durdurulur. Sonda üzerindeki düğme 180 derece çevrilerek açılır ve vakum işlemi başlatılmış olur.
13. Sonda, yavaş yavaş dışa doğru döndürülerek aspirasyon işlemi yapılır.

Bu işlem en fazla 10 saniye uygulanır. Sondanın çıkarılması ile birlikte işlemin tamamı 15 saniye sürer. İşlemin ardından hastaya mutlaka 1 dakika boyunca oksijen verilmelidir. Eğer hasta bir defa daha aspirasyona ihtiyaç duyarsa 30-40 saniye beklenmelidir. Hastanın durumu acilse en fazla 3 kere aspirasyon uygulanabilir. Fazla aspirasyon solunum yolunda doku hasarına sebep olur.

Aspirasyonun Belirtileri Nelerdir?

Aspirasyon bazı durumlarda semptom göstermeyebilir. Ancak herhangi bir yabancı madde ya da sıvı soluk borusunu tıkarsa aşağıdaki belirtilerle karşılaşılır.

1. Boğazda daralma
2. Öksürme
3. Yutmada zorlanma
4. Nefessizlik hali
5. Hırıltı
6. Seste zayıflık, kısılma

Aspirasyon Gerekli Malzemeler Nelerdir?

Aspirasyon için bazı araç ve gereçlere ihtiyaç duyulur. Bu malzemeler aşağıdaki gibidir.

1. Aspirasyon cihazı
2. Aspirasyon sondası
3. Ambu (yapay solunum aracı)
4. Oksijen tüpü
5. Airway (hastanın solunum yolunu korumak için kullanılan alet)
6. Saf su
7. Vazelin gibi kayganlaştırıcı madde